Son güncelleme : 09 Kasım 2004 Salı - 12:02:27
Current maintainer: Bruce Momjian
(pgman@candle.pha.pa.us)
Çevirenler : Devrim Gündüz (devrim@tdmsoft.com)
Nicholas Morris Tufar
(ntufar@tdmsoft.com)
Volkan YAZICI (volkany@phreaker.net)
Bu belgenin en güncel hali, http://www.PostgreSQL.org/docs/faqs/FAQ_turkish.html ve http://www.gunduz.org/seminer/pg/FAQ_turkish.html adreslerinde görülebilir.
Platforma özel sorularınız, http://www.PostgreSQL.org/docs/index.html adresinde yanıtlanır.
/usr/local/pgsql
dizininden
başka dizinlere nasıl kurabilirim?Bad System Call
ya da core dumped
mesajı alıyorum. Neden?IpcMemoryCreate
hatası alıyorum. Neden?IpcSemaphoreCreate
hatası alıyorum. Neden?Sorry, too many clients
"
hatasını alıyorum. Neden?pgsql_tmp
dizinin içindeki dosyalar nelerdir?dump/reload
işlemi gerçekleştirmek zorundayım?SELECT
edebilirim?NULL
olduğunu nasıl
ortaya çıkarabilirim?serial
/otomatik artan
(auto-incrementing) bir alan yaratabilirim?Serial
girişinin değerini nasıl alabilirim?currval()
ve nextval()
diğer kullanıcılara sorun yaratmaz mı?sequence/SERIAL
kolonumdaki sayılarda atlamalar oluyor?OID
nedir? TID
nedir?ERROR: Memory exhausted in AllocSetAlloc()
"
hatasını alıyorum?IN
kullanan subquery'lerim çok yavaş?core dump
ediyor?PostgreSQL, Post-Gres-Q-L. olarak okunur
PostgreSQL, yeni-nesil VTYS araştırma prototipi olan POSTGRES veritabanı yönetim sisteminin geliştirilmesidir. POSTGRES'in zengin veri tiplerini ve güçlü veri modelini tutarken, SQL'in geliştirilmiş alt kümesi olan PostQuel dilini kullanır. PostgreSQL ücretsizdir ve kaynak kodu açık dağıtılır.
PostgreSQL, PostgreSQL geliştirme listesine üye olan bir Internet geliştirici takımı tarafından geliştirilir. Şu andaki koordinatör, Marc G. Fournier (scrappy@PostgreSQL.org). (Bu takıma nasıl katılacagınızı öğrenmek için 1.6 numaralı maddeyi okuyunuz.) Bu takım, tüm PostgreSQL gelişiminden sorumludur.
PostgreSQL 1.01 sürümünün yazarları Andrew Yu ve Jolly Chen idi. Bunların dışında bir kaç kisi de uyarlama, hata ayıklama ve kodun geliştirilmesi için çalısmıştı. PostgreSQL'in türediği orijinal Postgres kodu, lisans, lisansüstü ve akademisyenler tarafından, Professor Michael Stonebraker (University of California, Berkeley) koordinatörlügünde yazılmıştır.
Berkley'deki yazılımın adı Postgres idi. SQL uyumluluğu 1995'te eklenince, adı Postgres 95 oldu. 1996 yılının sonlarında adı PostgreSQL olarak değiştirildi.
PostgreSQL Data Base Management System
Portions copyright (c) 1996-2002, PostgreSQL Global Development Group Portions Copyright (c) 1994-6 Regents of the University of California
Permission to use, copy, modify, and distribute this software and its documentation for any purpose, without fee, and without a written agreement is hereby granted, provided that the above copyright notice and this paragraph and the following two paragraphs appear in all copies.
IN NO EVENT SHALL THE UNIVERSITY OF CALIFORNIA BE LIABLE TO ANY PARTY FOR DIRECT, INDIRECT, SPECIAL, INCIDENTAL, OR CONSEQUENTIAL DAMAGES, INCLUDING LOST PROFITS, ARISING OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE AND ITS DOCUMENTATION, EVEN IF THE UNIVERSITY OF CALIFORNIA HAS BEEN ADVISED OF THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGE.
THE UNIVERSITY OF CALIFORNIA SPECIFICALLY DISCLAIMS ANY WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. THE SOFTWARE PROVIDED HEREUNDER IS ON AN "AS IS" BASIS, AND THE UNIVERSITY OF CALIFORNIA HAS NO OBLIGATIONS TO PROVIDE MAINTENANCE, SUPPORT, UPDATES, ENHANCEMENTS, OR MODIFICATIONS.
Üstteki metin klasik açık-kod lisansı olan BSD lisansıdır. Kaynak kodun nasıl kullanılabileceğine dair sınırlamaları yoktur. Bu lisansı seviyoruz. Değiştirme niyetimiz bulunmamaktadır.
Genel olarak, modern bir Unix-uyumlu platform PostgreSQL'i çalıştıracaktır. Ayrıntılı bilgi için kurulum belgelerine bakabilirsiniz.
PostgreSQL 8.0 sürümü ile , PostgreSQL artık Win2000, WinXP ve Win2003 gibi Microsoft Windows NT tabanlı işletim sistemlerinde doğal olarak çalışmaya başlamıştır. Paketlenmiş bir kurulum programı, http://pgfoundry.org/projects/pginstaller. adresinden indirilebilir.
Ayrıca, http://forge.novell.com adresinde Novell Netware 6 portu bulunmaktadır.
PostgreSQL için ana anonim ftp sitesi ftp://ftp.PostgreSQL.org/pub adresidir. Yansılar için, ana web sayfamıza bakabilirsiniz.
Ana e-posta listesi : pgsql-general@PostgreSQL.org. PostgreSQL konusundaki tartışmalara açıktır. Üye olmak için, aşağıdaki satırları e-postanızın body kısmına (konu kısmına değil) yazıp, pgsql-general-request@PostgreSQL.org adresine gönderin:
subscribe
end
Aynı zamanda, bir digest listesi bulunmaktadır. Bu listeye üye olmak için, pgsql-general-digest-request@PostgreSQL.org adresine, body kısmında
subscribe
end
yazan bir e-posta atmanız yeterli olacaktır.
Digest postalar, ana liste 30k civarında e-postaya ulaştığında üyelere gönderilmektedir.
Bug'lar için bir e-posta listesi bulunmaktadır. Bu listeye üye olmak için, pgsql-bugs-request@PostgreSQL.org adresine, body kısmında
subscribe
end
yazan bir e-posta atmanız yeterli olacaktır.
Aynı zamanda, geliştiriciler için tartışma listesi bulunmaktadır. Bu listeye üye olmak için, pgsql-hackers-request@PostgreSQL.org adresine, body kısmında
subscribe
end
yazan bir e-posta atmanız yeterli olacaktır.
Bunun dışındaki e-posta listelerine ve PostgreSQL hakkında bilgiye, PostgreSQL WWW ana sayfasından ulasabilirsiniz: http://www.PostgreSQL.org
Aynı zamanda, EFNet üzerinde, #PostgreSQL
adlı bir IRC kanalı
bulunmaktadır. Bunun için, irc -c '#PostgreSQL' "$USER" irc.phoenix.net
Unix komutunu kullanabilirsiniz.
Ticari destek veren firmaların listesine
http://www.postgresql.org/users-lounge/commercial-support.html
adresinden ulaşbilirsiniz.
PostgreSQL'in son sürümü 7.4.6'dır.
Her 6-8 ayda ana sürüm çıkarılması planlanmaktadır.
Dağıtımın içinde, kitapçıklar, kitapçık sayfaları ve bazı küçük örnekler verilmektedir.
/doc
dizinine bakınız. Ayrıca, bu el kitapçıklarını online olarak
http://www.PostgreSQL.org/docs/ adresinden inceleyebilirsiniz.
http://www.PostgreSQL.org/docs/awbook.html ve http://www.commandprompt.com/ppbook adreslerinde PostgreSQL kitapları bulunmaktadır. PostgreSQL kitablarının listesine, http://www.ca.PostgreSQL.org/books/ adresinden ulaşaiblirsiniz. Ayrıca, PostgreSQL konusundaki teknik makalelere de http://techdocs.PostgreSQL.org/ adresinden ulaşabilirsiniz.
psql'in, \d ile baslayan veri tipler, operatorler, fonksiyonlar, aggregate'ler, vb. ile ilgili güzel komutları vardır.
Web sitemiz daha fazla belgeyi içermektedir.
PostgreSQL SQL-92 uyumluluğu içindedir, standartlardan fazla da özellikleri bulunmaktadır. Bilinen hatalar, eksik özellikler ve gelecek ile ilgili planlar için TODO listesine bakınız.
http:/www.PostgreSQL.org/docs/awbook.html adresindeki kitap SQL ögretecektir. http://www.commandprompt.com/ppbook adresinde de bir baska PostgreSQL kitabı bulunmaktadır.
http://www.intermedia.net/support/sql/sqltut.shtm, http://ourworld.compuserve.com/homepages/graeme_birchall/HTM_COOK.HTM http://sqlcourse.com ve http://sqlcourse2.com adreslerinde de güzel belgeler bulunmaktadır.
Bir başkası da, http://members.tripod.com/er4ebus/sql/index.htm adresinde bulunan "Teach Yourself SQL in 21 Days, Second Edition" kitabıdır.
Bazı kullanıcılarımız da şu kitabı önermektedirler: "The Practical SQL Handbook, Bowman, Judith S., et al.,Addison-Wesley". Bazıları ise "The Complete Reference SQL, Groff et al., McGraw-Hill" kitabını önermektedirler.
Evet.
Öncelikle, en son kaynak kodunu indirin ve web sitemizdeki ya da dağıtımın içindeki PostgreSQL Developer belgesini okuyun. Ardından, pgsql-hackers ve pgsql-patches listelerine üye olun. Üçüncü olarak da, pgsql-pacthes listesine yüksek kalitede yamalar gönderin.
PostgreSQL CVS arşivine erişim izni olan, 10 kadar geliştirici bulunmaktadır. Hepsi defalarca, diğer kişilerin yaptığından çok daha yüksek-kaliteli yamalar göndermişlerdir. Ayrıca biz de bu geliştiricilerin ekledikleri yamaların yüksek kalitede olduğuna güveniyoruz.
PostgreSQL BugTool sayfasına gidiniz. O sayfada bir bug bildirmek için neleri yapmanız gerektiği anlatılmıştır.
Ayrıca, ftp://ftp.PostgreSQL.org/pub ftp adresimizde, yeni bir PostgreSQL sürümü ya da yaması olup olmadığıni kontrol ediniz.
Bir yazılımın gücünü ölçmek için çeşitli yollar vardır: Yazılımın özellikleri, başarımı, güvenilirliği, desteği ve ücreti.
Özellikler:
PostgreSQL mevcut büyük ticari veritabanlarının, transaction, subselect, trigger, view, foreign key referential integrity ve sophisticated locking gibi (user-defined types), rules, inheritance ve lock cakışmalarını düşürmek için multi-version uyumluluk özellikleri bulunmaktadır.
Performans (Başarım):
PostgreSQL, diğer ticari ve açık kaynak kodlu veritabanlarıyla yakın başarımı sağlar.
Bazı açılardan daha hızlıdır, diğer açılardan da yavaştır. MySQL ya da daha zayıf
veritabanları ile karşılaştırıldığında, INSERT/UPDATE
işlemlerinde,
transaction bazlı çalıstığımız için daha yavaşız. MySQL, yukarıdaki "özellikler"
kısmında belirtilenlerden hiç birine sahip değildir. Biz, başarımımızı her sürümde
arttırsak da, esneklik ve gelişmiş özellikler için yapılanmış durumdayız.
PostgreSQL'i MySQL ile karşılaştıran şu web sitesine bakabilirsiniz:
http://openacs.org/why-not-mysql.html
Güvenilirlik:
DBMS'lerin güvenilir olması gerketiği, yoksa değerleri olmayacağını düşünüyoruz. Çok iyi test edilmiş, dengeli çalısan minimum sayıda hata içeren kod sunmaya çalışıyoruz. Her bir sürüm en az 1 aylık beta testlerinden geçirilmektedir. Sürüm geçmişine bakarsanız, üretime hazır, dengeli ve kararlı kodlar sunduğumuzu görebilirsiniz. Bu alanda, diğer veritabanı yazılımlarına üstünlüğümüz olduğuna inanmaktayız.
Destek:
E-posta listemiz, oluşan herhangi bir sorunu çözebilecek büyük sayıda kullanıcı ve geliştirici grubunu içerir. Sorununuz için, en az bir ticari veritabanı kadar rahat çözüm bulabilirsiniz. Gelistiricilere, kullanıcı grubuna, belgelere ve kaynak koda direk olarak erişebilme, PostgreSQL desteğini, diğer DBMS'lere göre daha önemli kılar. Gereksinimi olanlara, ticari destek verilebilir. (Destek için 1.6 bölümüne bakınız.)
Fiyat:
Ticari ve ticari olmayan tüm kullanımlarınız için PostgreSQL ücretsizdir. Kodumuzu, yukarıda belirtilen BSD-stili lisanstaki sınırlamalar hariç, ürününüzün içine ekleyebilirsiniz.
PostgreSQL, 1996 yılından beri 1. sınıf altyapıya sahiptir. Bunun için, yıllar boyu çalışıp bu altyapıyı oluşturup yöneten Marc Fournier'e teşekkürler.
Bir açık kaynak kodlu proje için, kaliteli altyapı çok önemlidir. Bu altyapı, projenin kesilmesini önler ve projenin ilerlemesini hızlandırır.
Tabii ki bu altyapı ucuz değildir. İşlerin yürümesi için çeşitli yılık ve anlık harcamalarımız olmaktadır. Eğer siz ya da şirketinizin bu çabamıza bağışta bulunabilecek parası varsa, lütfen http://store.pgsql.com/ adresine gidiniz ve bağışta, hibede bulununuz.
Web sayfasının 'PostgreSQL Inc.' den bahsetmesine rağmen, "katkıda bulunanlar" (contributors) maddesi sadece PostgreSQL projesini desteklemek içindir ve belirli bir şirketin para kaynağı değildir. isterseniz, bağlantı adresine bir çek gönderebilirsiniz.
iki tane ODBC sürücüsü bulunmaktadır: PsqlODBC ve OpenLink ODBC.
PsqlODBC'i http://gborg.postgresql.org/project/psqlodbc/projdisplay.php adresinden indirebilirsiniz.
OpenLink ODBC http://www.openlinksw.com adresinden alınabilir.Bu sürücü, kendi standart ODBC istemci yazılımı ile çalıstığından, destekledikleri her platformda (Win, Mac, Unix, VMS) PostgreSQL ODBC bulunmalidir.
Ücretsiz sürümü olmakla beraber, ticari kalitede destek almak isteyenlere satmak isteyeceklerdir. Sorularınızı lütfen postgres95@openlink.co.uk adresine gönderiniz.
http://www.webreview.com/ adresinde, arka planda veritabanı çalıstıran Web sayfaları için giriş seviyesinde bilgi bulunmaktadır.
Web ile bütünleşme için, PHP () mükemmel bir arabirim sunar.
Karmaşık sorunlar için, çoğu kisi Perl arabirimini ve CGI.pm ya da mod_perl kullanır.
Çeşitli grafik arabirimlerimiz bulunmaktadır. Bunların arasında, PgAccess (http://www.pgaccess.org/), PgAdmin II (http://www.pgadmin.org/, sadece Win32 için), RHDB Admin (http://sources.redhat.com/rhdb/) ve Rekall (http://www.thekompany.com/products/rekall/) bulunmaktadır. Ayrıca, PostgreSQL için web tabanlı bir arabirim olan PHPPgAdmin (http://phppgadmin.sourceforge.net/) bulunmaktadır.
Daha ayrıntılı liste için http://techdocs.postgresql.org/guides/GUITools adresine bakabilirsiniz.
Diğerleri için, http://gborg.postgresql.org adresindeki Drivers/Interfaces bölümüne bakabilirsiniz.
/usr/local/pgsql
dizininden
başka dizinlere nasıl kurabilirim?configure betiğini çalıstırırken, --prefix
seçeneğini veriniz.
Bunun birçok nedeni olabilir. Ancak ilk kontrol edilmesi gereken sey, çekirdeginize System V uzantılarının kurulu olup olmadıgını kontrol etmek olabilir. PostgreSQL shared memory ve semaphores için çekirdek destegine gereksinim duyar.
ıpcMemoryCreate
hatası alıyorum. Neden?Ya çekirdeğinizde shared memory desteğiniz düzgünce yapılandırılmamıştır, ya da çekirdeğinizdeki mevcut shared memory miktarını büyütmeniz gerekecektir. Gereksinim duyacağınız miktar, mimarinize ve postmaster için ayarladıgınız tampon ile backend işlemi sayısına bağlıdır. Tüm sistemler için, tamponlar ve işlemlerde öntanımlı sayılarla, ~ 1MB kadar yere gereksinmeniz olacaktır. PostgreSQL 7.3.2 Sistem Yöneticileri Rehberi'ne, shared memory ve semaphorelar hakkındaki ayrıntılı bilgi için bakabilirsiniz.
ıpcSemaphoreCreate
hatası alıyorum. Neden?Eğer hata, "ıpcSemaphoreCreate: semget failed (No space left on device)
"
ise, çekirdeğiniz yeterli semaphore ile yapılandırılmamış demektir. Postgres, her
bir potansiyel backend için bir semaphore gereksinimi duyar. Geçici
bir çözüm, postmasterı backend işlemleri için daha az miktarda sınırla
başlatmak olabilir. -N
'i varsayılan değer olan 32'den küçük bir
değerle başlatınız. Daha kalıcı bir çözüm, çekirdeğinizin SEMMNS
ve
SEMMNI
parametrelerini yükseltmek olacaktır.
Çalışmayan semaphore'lar ağır veritabanı işlemlerinde çökme yaratabilirler.
Eğer hata mesajınız başka bir şey ise, çekirdeğinizde semaphore desteğini yapılandırmamış olabilirsiniz. Shared memory ve semaphore'lar hakkındaki daha ayrıntılı bilgi için PostgreSQL 7.3.2 Sistem Yöneticileri Rehberi'ne bakabilirsiniz.
Ön tanımlı olarak, PostgreSQL sadece yerel makineden Unix domain sockets
kullanarak bağlanılmasına izin verir. Diger makineler, postmaster'a -i
etiketini geçirmezseniz ve $PGDATA/pg_hba.conf
dosyasını düzenleyerek
host-based authentication'a olanak vermezseniz, bağlantı yapamayacaklardır.
Index'ler sorguları hızlandırabilir. EXPLAIN
komutu,
PostgreSQL'in sorgunuzu nasıl yorumladığını ve hangi index'leri kullandığını
görmenize izin verir.
Eğer cok fazla INSERT
işlemi yapıyorsanız, bunları büyük bir
toplu işlem dosyasıkullanıp COPY
komutu ile veritabanına girmeyi
deneyiniz. Bu, tekil INSERT
'lerden daha hızlıdır. İkinci olarak,
BEGIN WORK/COMMIT
transaction bloğu içinde olmayan ifadeler kendi
transaction'larındaymış gibi düşünülür. Çoklu ifadeleri tek bir
transaction bloğu içinde yapabilirsiniz. Bu, transaction overhead'ini
düşürecektir. Tek bir transaction bloğu içinde birden çok ifadeyi çalıştırmayı
deneyebilirsiniz. Bu da aynı şekilde, transaction overhead'ini düşürür.
Çeşitli ayarlama seçenekleri mevcuttur. fsync()
işlemini, postmaster'ı
-o -F
seçeneği ile başlatarak devre dışı bırakabilirsiniz. Bu işlem,
fsync()
'lerin her transactiondan sonra diski flush etmesini
engelleyecektir.
Aynı zamanda, postmaster'i -B
seçeneği ile başlatıp, backend
işlemleri tarafından kullanılan shared memory buffers sayılarını arttırabilirsiniz.
Eğer bu parametreyi çok yüksek tutarsanız, çekirdeğinizin shared memory
bölgesindeki limiti aşma olasılığınız yüzünden postmaster başlayamayabilir. Her bir
tampon (buffer) 8K'dır. Öntanımlı sayı ise 64 tampondur.
Aynı şekilde, backend'in -S
seçeneğini geçici sıralamalar için
backend süreçleri tarafından kullanılacak hafızayı arttırmak amacıyla
kullanabilirsiniz. -S
seçeneği kilobayt cinsinden değer alır ve ön
tanımlı değeri 512'dir (512 K)
Tablolardaki veriyi bir index'e eşlemek amacıyla gruplama için
CLUSTER
komutunu kullanabilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için
CLUSTER
komutunun yardım sayfasına bakabilirsiniz.
PostgreSQL, hata ayıklama amacıyla kullanılabilecek durum bilgisi rapor eden çeşitli özeliklere sahiptir.
Öncelikle, configure betiğini --enable-cassert
seçeneğiyle
çalıştırırsanız, bir çok assert() backend
calışmasını gözlemler ve
beklenmeyen bir durumda programı durdurur.
Postmaster ve postgres çeşitli hata ayıklama seçeneklerine sahiptir. Öncelikle, postmaster'ı başlattığınızda, standart çıktıyı ve hataları bir log dosyasına yönlendirdiğinize emin olun:
cd /usr/local/pgsql
./bin/postmaster >server.log 2>&1 &
Bu işlem PostgreSQL ana dizinine server.log
dosyası yerleştirecektir.
Bu dosya sunucunun yaşadığı sorunlar ya da hatalar hakkında yararlı bilgiler içerir.
-d
seçeneği, hata ayıklama seviyesini belirten bir rakam ile kullanılır.
Yüksek hata ayıklama seviyelerinin büyük log dosyaları oluşturacağını unutmayınız.
Eğer postmaster çalışmıyorsa, postgres backend
'ini komut satırından
çalıştırabilir ve SQL ifadenizi direk olarak yazabilirsiniz. Bu sadece hata ayıklama
amacıyla önerilir. Burada, noktalı virgülün değil de yeni bir satırın sorguyu
sonlandırdığını unutmayınız. Eğer hata ayıklama sembolleri ile derlediyseniz,
ne olduğunu görmek için bir hata ayıklayıcı kullanabilirsiniz. backend
postmaster'dan başlatılmadığından, eşdeğer bir ortamda çalışmamaktadır ve
locking/backend etkileşim sorunları artabilir.
Eğer postmaster çalışıyorsa, bir pencerede psql'i çalıştırın ve psql tarafından
kullanılan postgres sürecinin süreç numarasını (PID
) bulun. Postgres
süreci ile ilişkilendirmek için bir hata ayıklarıcı kullanın. Sorguları psql aracılığı
ile çalıştırabilirsiniz. Eğer postgres başlangıcında hata ayıklamak istiyorsanız,
PGOPTIONS="-W n"
seçeneğini ayarlayabilir ve psql'i başlatabilirsiniz.
Bu işlem, başlangıcın n
saniye kadar gecikmesini sağlayacaktır; böylece
hata ayıklayıcıyı sürece ilişkilendirdikten sonra başlangıç sürecinin devam etmesini
sağlayabilirsiniz.
postgres programı hata ayıklama ve başarım ölçümleri için -s
,
-A
ve -t
seçeneklerine sahiptir.
Postmaster'ın eşzamanlı olarak başlatabileceği backend süreçleri sınırlarını arttırmanız gerekmektedir.
Ön tanımlı değer 32 süreçtir. Bunu, postmaster'ı uygun -N
değeri ile ya da postgresql.conf
dosyasını düzenleyerek yeniden
başlatmakla arttırabilirsiniz.
Eğer -N
değerini 32'den büyük yapacaksanız, aynı zamanda
-B
değerini de değiştirmeniz gerektiğini unutmayın. -B,
-N
'nin en az 2 katı kadar olmalıdır; daha iyi başarım için bu sayıyı daha
da arttırmalısınız. Yüksek sayıdaki backend süreçleri için, çeşitli çekirdek
yapılandırma parametrelerini arttırmanız gerekecektir. Yapılması gerekenler,
SHMMAX
, SEMMNS
, SEMMNI
, NPROC
,
MAXUPRC
ve açılabilecek dosyaların maksimum sayısı olan NFILE
ve NINODE
değerlerini karıştırmaktır. Bunun nedeni, PostgreSQL'in izin
verilen backend süreçlerinin sayısı üzerinde bir sınırı olmasıdır. Böylelikle
sistem kaynaklarının dışına çıkılmayacaktır.
PostgreSQL'in 6.5 sürümüne kadar, en fazla backend sayısı 64 idi ve bunu
değiştirmek için include/storage/sinvaladt.h
dosyası içindeki
MaxBAckendid
sabitini değiştirdek sonra yazılımı yeniden
derlemek gerekiyordu.
pgsql_tmp
dizinin içindeki dosyalar nelerdir?Sorgu çalıstırıcı (query executer) tarafından yaratılan geçici dosyalardır.
Örnegin, bir sıralama ORDER BY
ile yapılacaksa ve sıralama
backend
'in -s
parametresinin izin verdiğinden daha
fazla alana gereksinim duyuyorsa, ekstra veriyi tutmak için geçici dosyalar yaratılır.
Geçici dosyalar, eğer sıralama sırasında backend göçmezse otomatik olarak
silinecektir. Eğer çalışan durumda bir backend'iniz yoksa,
pg_tempNNN.NN
dosyalarını silmeniz güvenlidir.
PostgreSQL takımı ara sürümlerde sadece küçük değişiklikler yapmaktadır; bu yüzden 7.2 sürümünden 7.2.1'e yükseltmek dump/restore işlemi gerekmemektedir. Ancak, esas sürümlerde (örnek: 7.2'den 7.3'e) çoğunlukla sistem tablolarının ve veri dosyalarının iç yapısı değiştirilir. Bu değişiklikler çoğunlukla karmaşıktır; dolayısıyla veri dosyalarının geriye dönük uyumluluğu işlemlerini yapmıyoruz. Dump işlemi, veriyi genel biçimde alacağından yeniden yükleme esnasında veri, yeni iç biçime uygun şekilde yerleştirilecektir.
Disk biçiminin değişmediği sürümlerde, pg_upgrade
betiği güncellemenin
bir dump/restore gerektirmeden yapılmasını sağlayacaktır. pg_upgrade
betiğinin o sürüm için bulunup bulunmadığını sürüm notları içinde bulabilirsiniz.
PC donanımı tamamen uyumlu olduğu için, insanlar tüm PC donanımlarının aynı kalitede olduğunu düşünürler. Oysa böyle değildir. ECC RAM, SCSI ve kaliteli anakartlar daha ucuz donanımlara göre daha çok güvenilirlerdir ve başarımları daha yüksektir. PostgreSQL hemen hemen tüm donanımda çalışabilmektedir, ancak güvenilirlik ve başarım önemli ise donanım seçeneklerini çok iyi araştırmak gereklidir. E-posta listelerimi donanımlarla ilgili sorular ve de ticaret için kullanılabilir.
DECLARE
yardım sayfasına bakınız.
SELECT
edebilirim?FETCH
yardım sayfasına bakınız, ya da SELECT
...
LIMIT
... kullanınız.
İlk birkaç satırı almak isteseniz bile, tüm sorgu değerlendirilmek durumunda kalınabilir. ORDER BY içeren bir sorgu düşünün. Eğer ORDER BY işe eşleşen bir index varsa, PostgreSQL istenen ilk birkaç satırı işleyebilir, ya da tüm sorgu istenen satırlar üretilene kadar işlenebilir.
pgsql/src/bin/psql/describe.c
içindeki psql kaynak kodunu
okuyabilirsiniz. Bu kod, psql'in \
ile başlayan komutlarının
çıktısını olusturan SQL komutlarını içerir. Aynı zamanda, psql'i -E
seçeneği ile başlatıp, verdiğiniz komutları çalıştırmak için yaptığı
sorguların çıktılarını görebilirsiniz.
Bu özellik (ALTER TABLE DROP COLUMN
) 7.3 sürümü ile gelmiştir.
Eski sürümlerde aşağıdakileri uygulamalısınız:
BEGIN; LOCK TABLE old_table; SELECT ... -- select all columns but the one you want to remove INTO TABLE new_table FROM old_table; DROP TABLE old_table; ALTER TABLE new_table RENAME TO old_table; COMMIT;
Sınırlar:
Veritabanı için en fazla büyüklük nedir?
Sınırsız (32 TB'lık veritabanı bulunmaktadır)
Bir tablo için en fazla büyüklük nedir?
32 TB
Bir satır için en fazla büyüklük nedir?
1.6 TB
Bir alan için en fazla büyüklük nedir?
1 GB
Tabloda en fazla satır sayısı kaçtır?
Sınırsız
Bir tabloda olabilecek en fazla kolon sayısı kaçtır?
Kolon tiplerine bağlı olarak 250-1600
Bir tabloda olabilecek en fazla index sayısı kaçtır?
Sınırsız
Tabii ki bunlar aslında sınırsız degildir. Burada belirtilen sınırlar, fiziksel sınırların haricindeki sınırlardır. Boş disk alanı, hafıza/takas alanı na bağlı sınırlamalar vardır. Başarım, sınır değerlere yaklaştıkça, ya da değerler çok büyük olduğunda düşebilir.
Bir tablo için büyüklük sınırı olan 32 TB, işletim sisteminin büyük dosya desteği olup olmamasından bağımsızdır. Büyük tablolar, 1 GB'lik dosyalarda saklandığı için, dosya sistemi sınırlarınin bir önemi yoktur.
Tablo ve kolon sayısı büyüklükleri, ön tanımlı blok büyüklüğü 32k ya çıkarılarak arttırılabilir.
Bir PostgreSQL veritabanı, veriyi "flat" metin dosyasında saklamak için gereken alanın 5 kat fazla disk alanına gereksinim duyabilir.
Her satırında bir tamsayı ve metin (text) içeren, 100.000 satırlık bir dosya düşünün. Her satırın ortalama 20 byte olduğunu farzedelim. Metin dosyası 2.8 MB olacaktır. Bu veriyi tutan PostgreSQL veritabanı yaklaşık 6.4 MB yer kaplayacaktır.
36 byte: Her bir satır başlığı (yaklaşık) + 24 byte: Bir tamsayı (int) alanı ve bir metin (text) alanı + 4 byte: Sayfada tuple a pointer ---------------------------------------- 64 byte -> kayıt başına
PostgreSQL'de veri sayfası (data page) büyüklüğü 8192 byte (8k)dır, dolayısıyla:
8192 byte -> page başına ------------------------- = Her bir veritabanı page'ı başına 128 satır (yaklaşık) Satır başına 64 byte 100000 veri satırı -------------------- = 782 veritabanı sayfası 128 satır
782 veritabanı sayfası *
sayfa başına 8192 byte =
6,406,144 bytes (6.4 MB)
Index'ler çok fazla yere gereksinim duymazlar, ama index'lenmiş veriyi tutacaklarından büyük olabilirler.
NULL
değerler bitmapler içinde tutulur; dolayısıyla çok az yer kaplarlar.
psql, bu tür bilgileri göstermek için, \
ile başlayan bir çok
komut sunmaktadır. \?
komutu ile bu komutları görebilirsiniz. Ayrıca,
bunları açıklayan ve pg_
ile başlayan çok sayıda sistem tablosu
bulunmaktadır. Aynı zamanda, psql -l
ile tüm veritabanlarını
listeyelebirsiniz.
Ayrıca, pgsql/src/tutorial/syscat.source
kodunu inceleyebilirsiniz.
Bu dosya, veritabanı sistem dosyalarından bilgiyi almak için gereksinim duyulan
bir çok SELECT
'leri gösterir.
Indexler her sorgu tarafından otomatik olarak kullanılmazlar. Indexler eğer bir tablonun büyüklüğü minimum bir büyüklükten fazla ise ve sorgu tablodaki satırların sadece küçük bir yüzdesini seçiyorsa kullanılır. Bunun nedeni, index erişiminin neden olduğu raslansal disk erişimi nin diskin ya da tablonun sıralı okunmasından daha yavas olabilmesidir.
Bir index'in kullanılıp kullanılmayacağını belirlemek için, PostgreSQL tablo hakkındaki istatistiklere gereksinmesi vardır. Bu istatistikler, VACUUM ANALYZE kullanılarak toplanırlar. Optimizer, istatistikleri kullanarak, tabloda kaç satır olduğunu ve bilir ve indexin kullanılıp kullanılmayacağına daha iyi karar verir. Istatistikler, aynı zamanda en uygun join sırasını ve yöntemini belirlemekte çok önemlidir. İstatistik toplanması, tablo içerikleri değiştikçe periyodik olarak yapılmalıdır.
Indexler normalde ORDER BY sorguları ya da join işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılmazlar. Açık bir sıralamayı takip eden sıralı bir arama (sequential scan), büyük bir tabloda index araması yapmaktan genelde daha hızlıdır.
Ancak, ORDER BY ile birleşmiş LIMIT genellikle bir index kullanacaktır; çünkü tablonun sadece belirli bir miktarı döndürülecektir. Aslında, MAX() ve MIN() fonksiyonlarının index kullanmamalarından dolayı, bu gibi değerleri ORDER BY ve LIMIT kullanarak da almak olasıdır:SELECT col FROM tab ORDER BY col [ DESC ] LIMIT 1;
Eğer optimizer'ın sıralı arama yapmasının yanlış olduğuna inanıyorsanız, SET enable_seqscan TO
'off'
kullanın ve index kullanan aramaların hala daha hızlı olup olmadığını görün.
LIKE
ya da ~
gibi operatörler kullanıyorsanız,
index'ler sadece aşağıdaki koşullarda kullanılabilir:
LIKE
sorguları %
ile başlamamalıdır.^
işe başlamamalıdır.[a-e]
ILIKE
ve ~*
gibi büyük/küçük harfe duyarsız
aramalar index'lerden yararlanmazlar. Onun yerine, bölüm 4.12'de anlatılan
fonksiyonel index'leri kullanabilirsiniz.EXPLAIN
yardım sayfasına bakınız.
R-tree index, uzaysal (spatial) verileri indexlemek için kullanılır. Bir hash index, dizi aramalarında (range search) kullanılamaz. B-tree index dizi aramalarında sadece tek boyutlu çalışmaktadır. R-tree, çok boyutlu veriyi destekler. Örneğin, eğer bir R-tree index point veri tipi üzerinde inşa edililebilirse, sistem "select all points within a bounding rectangle" gibi sorgulara daha verimli yanıtlar verecektir.
Orijinal R-tree tasarımını açıklayan belge:
Guttman, A. "R-trees: A Dynamic Index Structure for Spatial Searching." Proceedings of the 1984 ACM SIGMOD Int'l Conf on Mgmt of Data, 45-57.
Bu belgeyi, Stonebraker'ın "Readings in Database Systems" kitabında bulabilirsiniz.
Gömülü R-tree indexleri poligon ve boxları kullanabilir. Teorik olarak, R-tree indexlerin özelliklerini genişletmek bir miktar çaba gerektirir ve bunun nasıl yapılacağına dair bir belgemiz henüz bulunmamaktadır.
GEQO modülü, Genetic Algorithm(GA) kullanılarak tablolar birleştirildiğinde sorgu optimizasyonunu hızlandırır.
~
operatörü düzenli ifade eşleşmesi ve ~*
büyük/küçük
harfe duyarsız düzenli ifade eşleşmesi yapar. Büyük/küçük harfe duyarlı olan
LIKE
'ın büyük/küçük harfe duyarsız olan biçimi ILIKE
'tır
ve PostgreSQL 7.1 sürümü ile birlikte gelmiştir.
Büyük-küçük harfe duyarsız eşitlik karşılaştırmaları aşağıdaki gibi ifade edilir:
SELECT * FROM tab WHERE lower(col) = 'abc'
Bu standart bir index yaratmayacaktır. Ancak eğer fonksiyonel bir index yaratırsanız; o kullanılacaktır:
CREATE INDEX tabindex on tab (lower(col));
NULL
" olduğunu
nasıl ortaya çıkarabilirim?Kolonu, IS NULL
ve IS NOT NULL
ile test edebilirsiniz.
Veri Tipi İç Adı Not -------------------------------------------------- VARCHAR(n) varchar boyut en büyük uzunluğu verir; sadece verilen kadar veri tutulur. CHAR(n) bpchar belirtilen uzunluğa kadar sonuna boşluk eklenir. TEXT text uzunlukta herhangi bir üst sınır yoktur. BYTEA bytea variable-length byte array (null-byte safe) "char" char bir karakter
İç adları (internal name) sistem kataloglarını ve bazı hata mesajlarını incelerken göreceksiniz.
İlk dört veri tipi "varlena" tipidir (yani, diskteki ilk 4 bayt uzunluktur;
devamı da veridir.) Dolayısıyla, kullanılan gerçek alan, belirtilen alandan biraz
daha büyüktür. Ancak, bu veri tipleri, sıkıştırılmaya tabi tutulabilir; dolayısıyla
disk alanı beklenilenden küçük olabilir. VARCHAR(n)
büyüklüğü
artabilen ama en büyük uzunluğu sınırlı olan verileri saklamak için en uygun yöntemdir.
TEXT
, 1 GB büyüklüğe kadar olan verileri tutmak için kullanılır.
CHAR(n)
, aynı uzunluktaki dizilerin saklanması için kullanımır.
CHAR(n)
belirtilen uzunluğa kadar boşluk ile doldurur; ancak
VARCHAR(n)
sadece verilen karakterleri saklar. BYTEA
binary veri saklamak içindir; ayrıca "NULL
" bayt içeren değerleri de saklar.
Burada anlatılan üç veri tipi de benzer başarım karakteristiklere sahiptir.
PostgreSQL'de SERIAL
veri tipi vardır. Bu veri tipi bir
sequence ve kolon üzerinde bir index yaratır.
Örnek, aşağıdaki sorgu:
CREATE TABLE person ( id SERIAL, name TEXT );
buna çevrilir:
CREATE SEQUENCE person_id_seq; CREATE TABLE person ( id INT4 NOT NULL DEFAULT nextval('person_id_seq'), name TEXT ); CREATE UNIQUE INDEX person_id_key ON person ( id );
Sequenceler hakkında daha fazla bilgi için create_sequence
yardım sayfasına bakabilirsiniz. Her satırın OID
alanını tekil bir sayı
olarak alabilirsiniz. Ancak, veritabanınızın dump'ını alıp yeniden yüklerseniz,
OID
değerlerini koruyabilmek için pg_dump
'ın -o
parametresini ya da "COPY WITH OIDS
" seçeneğini kullanmanız gerekecektir.
SERIAL
girişinin degerini nasıl alabilirim?Bir yaklaşım, sequence nesnesindeki SERIAL değerini, veriyi girmeden önce nextval() ile alıp, aldığınız değeri kendinizin girmesidir. 4.15.1'deki örnek tabloyu kullanarak bir örnek verelim:
new_id = execute("SELECT nextval('person_id_seq')");
execute("INSERT INTO person (id, name) VALUES (new_id, 'Blaise Pascal')");
Diğer sorgular için new_id'de yeni değerin saklanması gerekir. Otomatik olarak yaratılan SEQUENE nesnesinin adı,
Alternatif olarak, atanmış SERIAL değerini, değer girildikten sonra currval() fonksiyonu ile alabilirsiniz:
execute("INSERT INTO person (name) VALUES ('Blaise Pascal')"); new_id = execute("SELECT currval('person_id_seq')");
Son olarak, ön tanımlı değeri bulmak için INSERT
ifadesinden
dönen OID
değerini kullanabilirsiniz; ancak bu en az taşınabilir
çözüm olacaktır. Perl'de, Edmund Mergl'in DBD:Pg mödülü ile birlikte
DBI kullanarak, OID
değeri $sth->execute()
çalıştırıldıktan sonra $sth->(pg_oid_status)
ile alınabilir.
currval()
ve nextval()
diğer kullanıcılara sorun yaratmaz mı?Hayır. curval()
, tüm kullanıcılar değil, backend
tarafından atanan geçerli değeri döndürür.
Uyumluluğu arttırmak için, sequence değerleri çalışan transaction'lara gerektiği şekilde aktarılır ve transaction bitene kadar o değer kilitlenmez. Bu, iptal edilen transaction işlemleri nedeniyle boşluklara neden olur.
OIDler, tekil satır numaralarına PostgreSQL'in yanıtıdır. PostgreSQL'de yaratılan her sayı, tekil bir OID alır. initdb işlemi sırasında yaratılan tüm OID'ler 16384'ten küçüktür (backend/access/transam.h). Kullanıcılar tarafından yaratılan tüm OID'ler bu sayıya eşit ya da bu sayıdan büyüktür. Varsayılan durumda, tüm bu OIDler sadece bir tablo ya da veritabanında değil, tüm PostgreSQL kurulumunda tekildir.
PostgreSQL OIDleri, tablolar arasında satırları ilişkilendirmek için kendi iç tablolarında kullanır. Bu OIDler belirli kullanıcı satırlarını belirtmek için kullanabilir ve join işlemlerinde kullanılır. OID değerlerini saklamak için OID kolon tipini kullanmanız önerinir. Daha hızlı bir erişim için, OID alanında bir index yaratabilirsiniz.
OID'ler yeni satırlara, tüm veritabanları tarafında kullanılan ortak bir alandan atanırlar. Eğer OID'i başka bir değere eşitlemek isterseniz ya da tablonun bir kopyasını orijinal OIDler ile çıkarmak isterseniz, bu mümkündür:
CREATE TABLE new_table(old_oid oid, mycol int); SELECT old_oid, mycol INTO new FROM old; COPY new TO '/tmp/pgtable'; DELETE FROM new; COPY new WITH OIDS FROM '/tmp/pgtable';
OIDler 4-bit tamsayı olarak saklanırlar ve 4 milyarda overflow olacaktır. Kimse bu sayıya ulaştığına dair bir bilgi iletmedi ve bu sınırı kimse bu sınıra ulaşmadan kaldıracağız.
TIDler, belirli fiziksel satırlar block ve offset değerleri ile belirtmekte kullanılır. TIDler, satırlar değiştiğinde ya da yeniden yüklendiğinde değişirler. Index girdileri tarafından fiziksel satırları göstermek için kullanılırlar.
Kaynak kodun bir kısmı ve eski belgeler, daha geniş kullanım alanı olan terimleri kullanırlar. Bunların bazıları:
Genel veritabanı terimleri, http://hea-www.harvard.edu/MST/simul/software/docs/pkgs/pgsql/glossary/glossary.html adresinde bulunabilir.
Sisteminizde sanal belleğinizi tüketmiş olabilirsiniz, ya da çekirdeğiniz belli kaynaklar icin düşük bir sınıra sahip olabilir. postmaster'ı başlatmadan önce aşağıdakileri deneyebilirsiniz:
ulimit -d 262144 limit datasize 256m
Kabuğunuza bağlı olarak, bunlardan sadece biri olumlu sonuç verecektir, ama bu işlem veri segment sınırınızı arttıracak, ve belki de sorgunuzun tamamlanmasını sağlayacaktır. Bu komut, varolan işleme (current process) ve komut çalıştırıldıktan sonraki tüm alt işlemlere uygulanır. Eğer SQL istemcinizle, backend'in çok fazla veri döndürmesi nedeniyle bir sorun yaşıyorsanız, bunu istemciyi başlatmadan önce deneyiniz.
psql arabiriminde, select version();
yazınız.
Large object işlemlerinizin uçlarına, yani lo_open
...
lo_close
komutlarının çevresine, BEGIN WORK
ve
COMMIT
koymanız gerekmektedir;
Şu anda, PostgreSQL kuralları large objectleri transaction commit edildiğinde kapatarak uygulamaktadır. Dolayısıyla handle ile yapılacak ilk şey invalid large obj descriptor hatası ile sonuçlanacaktır.Dolayısıyla çalışan kodunuz eğer transaction kullanmazsanız hata mesajları üretecektir.
Eğer ODBC gibi bir istemci arabirimi kullanıyorsanız, auto-commit'i kapatmanız gerekebilir.
Alttakini kullanabilirsiniz:
CURRENT_TIMESTAMP: CREATE TABLE test (x int, modtime timestamp DEFAULT CURRENT_TIMESTAMP );
IN
kullanan subquery'lerim
çok yavas?7.4 sürümünden önce, subqueryler. Eğer subquery sadece birkaç satır ve outer query bol sayıda satır döndürüyorsa, IN en hızlısıdır. Sorguları hızlandırmak için IN yerine EXISTS kullanın:
SELECT * FROM tab WHERE col1 IN (SELECT col2 FROM TAB2)
sorgusunu, aşağıdaki ile değiştirin:
SELECT * FROM tab WHERE EXISTS (SELECT col2 FROM TAB2 WHERE col1 = col2)
Bu işlemin hızlı olması için, subcol'un indexlenmiş bir kolon olması gerekmektedir.
7.4 sürümü ve sonrasında, IN aslında normal sorgularla aynı karmaşık join tekniklerini kullanır ve EXISTS'e tercih edilir.
PostgreSQL outer joins islemlerini SQL standartlarını kullanarak gerçekleştirmektedir. Aşağıda 2 örnek bulunmaktadır:
SELECT * FROM t1 LEFT OUTER JOIN t2 ON (t1.col = t2.col);
ya da
SELECT * FROM t1 LEFT OUTER JOIN t2 ON (t1.col = t2.col);
Bu özdeş sorgular t1.col' i t2.col'ye join ederler ve aynı zamanda t1'deki
unjoined satırları (t2'de eşlenmemiş olanlarla) döndürürler. RIGHT
JOIN t2
'nin unjoined satırlarını ekleyecektir. Bir FULL join, eşleşmiş
bütün satırları ve t1 ile t2'den tüm bağlanmamış (unjoined) satırları alır.
OUTER
sözcüğü seçimseldir ve LEFT
, RIGHT
ve
FULL
join işlemlerinde olduğu kabul edilir. Sıradan join
işlemleri INNER JOIN
olarak adlandırılır.
Önceki sürümlerde, OUTER JOIN
ler UNION
ve NOT IN
kullanılarak simüle edilebiliyordu. Örneğin, tab1 ve tab2'yi birleştirirken, aşağıdaki
sorgu iki tablonun dıştan bağlanmasını sağlar:
SELECT tab1.col1, tab2.col2 FROM tab1, tab2 WHERE tab1.col1 = tab2.col1 UNION ALL SELECT tab1.col1, NULL FROM tab1 WHERE tab1.col1 NOT IN (SELECT tab2.col1 FROM tab2) ORDER BY col1
Mevcut veritabanınız dışındaki başka bir veritabanınızı sorgulamanızın bir yolu bulunmamaktadır. Bunun nedeni, PostgreSQL'in veritabanına özel sistem katalogları yüklemesidir. Bu nedenle, cross-database bir sorgunun nasıl davranacağını kestirmek zordur.
contrib/dblink fonksiyon çağrılarını kullanarak cross-database sorgulara izin verir. Tabii ki, bir istemci değişik veritabanlarına aynı anda erişim sağlayabilir ve bilgiyi bu şekilde birleştirebilir.
7.3 sürümünde, bir fonksiyondan kolaylıkla çoklu satır ya da sütun döndürebilirsiniz. (http://techdocs.postgresql.org/guides/SetReturningFunctions)
PL/PgSQL fonksiyon içerikleri cache'ler. Bunun istenmeyen bir tarafı,
eğer bir PL/PgSQL fonksiyonu geçici bir tabloya erişiyorsa ve bu tablo ileride
kaldırılıp yeniden oluşturulduktan sonra fonksiyon yeniden çağrılırsa, fonksiyon
çalışmayacaktır; çünkü cache'lenmiş fonksiyon hala eski geçici tabloyu
gösteriyor olacaktır. Çözüm, geçici tablo erişimleri için PL/PgSQL'de
EXECUTE
kullanmaktır. Bu, sorgunun her seferinde yeniden işlenmesini
sağlayacaktır.
Çeşitli master/slave replikasyon seçenekleri bulunmaktadır. Bunlar master veritabanının veritabanı değişikliklerini yaparken, slave sunucunun sadece veritabanında okuma yapmasına izin verir. http://gborg.PostgreSQL.org/genpage?replication_research sayfasının altında bunların listesini bulabilirsiniz. http://gborg.PostgreSQL.org/project/pgreplication/projdisplay.php adresinde, çoklu-master replikasyon çözümü üzerinde çalışılıyor.
Sorunun nedeni birden fazla şey olabilir. Kullanıcı-tanımlı fonksiyonunuzu stand-alone bir programda çalıştırmayı deneyiniz.
Çalışmalarınızı pgsql-hackers e-posta listesine gönderiniz. Kodunuz incelendikten sonra /contrib dizinine konacaktır.
PostgreSQL 7.3 sürümü ile birlikte, C, PL/PgSQL ve SQL kullanılarak tablo-döndüren fonksiyonlar tamamen desteklenmektedir. Ayrıntılı bilgi için PostgreSQL 7.3.2 Kullanıcı Rehberi'ne bakabilrisiniz. Bir örneği contrib/tablefunc içinde bulabilirsiniz.
Makefile'lar include dosyaları için tam bir bağımlılık içermezler. Öncelikle make clean, ardından da baska bir make işlemi yapmanız gerekir. GCC kullanıyorsanız, configure betiğinin --enable-depend seçeneğini, derleyicinin bağımlılıkları otomatik olarak hesaplaması için kullanabilirsiniz.